Co to jest patent żeglarski?
Patent żeglarski to dokument uprawniający do prowadzenia jachtów żaglowych o określonej wielkości oraz po określonych wodach.
Obecnie w Polsce obowiązują trzy stopnie żeglarskie:
- Żeglarz jachtowy
- Jachtowy sternik morski
- Kapitan jachtowy
Wszystkie współczesne polskie patenty żeglarskie mają postać podobną do prawa jazdy czy dowodu osobistego.
Czy można pływać jachtem bez patentu?
W bardzo ograniczonym zakresie – można. Polskie prawo dopuszcza możliwość prowadzenia niewielkich jachtów o długości kadłuba nie większej niż 7,5 metra przez osoby nie posiadające patentu żeglarskiego. Osoby te nie są jednak zwolnione z posiadania odpowiedniej wiedzy i umiejętności niezbędnych do prowadzenia bezpiecznej żeglugi, dlatego najlepiej nabyć podstawowej umiejętności żeglarskie i wyrobić patent żeglarza jachtowego.
W praktyce, wypożyczenie jakiegokolwiek jachtu bez posiadania patentu, jest najczęściej niemożliwe – mało która firma czarterowa czy wypożyczalnia sprzętu pływającego zdecyduje się na powierzenie jednostki osobie, która nie posiada patentu żeglarza jachtowego. Bez patentu najczęściej można wypożyczyć jedynie łódki z małymi silnikami o mocy do 10 kw (13,6 KM) – na mocniejszy silnik potrzebny jest już patent motorowodny.
Uprawnienia żeglarza jachtowego
Patent żeglarza jachtowego jest podstawowym patentem żeglarskim, lecz uprawnienia żeglarza jachtowego są całkiem szerokie. Przede wszystkim żeglarz jachtowy jest uprawniony do prowadzeni jachtów żaglowych po wodach śródlądowych bez ograniczeń. Oznacza to, że osoba z patentem żeglarskim może wyczarterować każdy jacht na Mazurach i innych wodach śródlądowych w Polsce. Nie ma ograniczeń długości kadłuba ani powierzchni żagli jachtów, które żeglarz jachtowy może prowadzić pływając po jeziorach.
Ponadto żeglarz jachtowy może w ograniczonym zakresie prowadzić jachty po wodach morskich. Z podstawowym patentem żeglarskim możemy pływać po morzu jachtem o długości kadłuba do 12 metrów, w odległości do 2 mil morskich od brzegu, wyłącznie w dzień. Oznacza to, że z patentem żeglarza jachtowego możemy śmiało pływać np. po Zalewie Szczecińskim.
Co ważne, jachty jakie może prowadzić żeglarz jachtowy mogą być wyposażone w pomocniczy napęd mechaniczny, czyli silnik. Nie ma przy tym znaczenia czy jest to silnik zaburtowy czy wbudowany, tak samo jak nie ma znaczenia czy pływamy jachtem mieczowym czy balastowym oraz jaka jest jego powierzchnia żagli.
Jak zrobić kurs na patent żeglarza jachtowego?
Możliwości jest kilka.
Kursy żeglarskie organizowane są w wielu miejscach w Polsce i w różnych formach.
Na Mazurach popularną i zarazem najbardziej efektywną formą szkolenia jest wędrowny obóz żeglarski z patentem.
Co roku setki młodych adeptów żeglarstwa odbywa kursy w tej formie i z powodzeniem zdaje egzamin na żeglarza jachtowego.
Co ważne, wiele z tych osób nigdy wcześniej w ogóle nie były na jachcie!
Jak to możliwe?
Otóż, żeglować może każdy, ale o tym za chwilę.
Teraz kilka słów o formach szkoleń żeglarskich – dobrze wiedzieć jakie są opcje, zanim podejmie się decyzję o wyborze odpowiedniego dla siebie kursu żeglarskiego.
Weekendowy kurs żeglarski
Weekendowy kurs żeglarski – takie kursy odbywają się praktycznie w całej Polsce. Niewątpliwą zaletą takiego szkolenia jest to, że nie trzeba brać urlopu, aby wziąć w nim udział. Zwykle jest ono podzielone na kilka weekendów, podczas których prowadzone są zajęcia teoretyczne i praktyczne. „Weekendówki” mają też kolejną zaletę: odbywają się od wczesnej wiosny do późnej jesieni, ponieważ nawet niesprzyjająca pogoda nie jest dużą przeszkodą, gdy żegluga trwa 3-4 godziny na dzień. Niestety podczas takiego szkolenia nie pozna się życia jachtowego i nie poczuje się ducha żeglarskiej przygody – trochę jakby uczyło się jazdy na rowerze ćwicząc na rowerku stacjonarnym. Poza tym, podczas „weekendówek” zwykle nie ma czasu na naukę czynności żeglarskich niewymaganych na egzaminie, a jednak przydatnych w żegludze na większości akwenów – jak np. składania i stawiania masztu czy niektórych węzłów.
Stacjonarny kurs żeglarski
Kurs stacjonarny to taki, podczas którego ćwiczy się manewry zawsze na tym samym akwenie. Z jednej strony ta forma zapewnia więcej czasu na szlifowanie zwrotów, jednak przez monotonny charakter pływania „w kółko” po tym samym jeziorku ćwiczenia mogą się stać mechaniczne. Wtedy nawet bardzo dobre opanowanie manewru nie gwarantuje umiejętności wykorzystania go w przyszłości. Nie można również poczuć żeglarskiej atmosfery, którą tworzą najczęściej wieczory przy ognisku z szantami po całym dniu żeglugi. Ponadto, podobnie jak podczas „weekendówek”, zazwyczaj nie ma okazji do nauki manewrów dodatkowych ani cumowania w różnych portach.
Wędrowny kurs żeglarski
Szkolenie wędrowne jest połączeniem rejsu i nauki.
Podczas przemieszczania się z portu do portu ćwiczy się manewry.
Nauka teorii poprzez praktykę.
Wykłady teoretyczne odbywają się podczas postojów.
Dzięki takiej formie poza przygotowaniem do egzaminu można jeszcze przeżyć wiele prawdziwie żeglarskich przygód – postojów przy dzikim brzegu, ognisk z szantami itp.
Dzięki temu, że co wieczór śpi się w innym porcie, można poznać wiele metod cumowania.
Na dodatek najczęściej trzeba kilka razy podczas jednego szkolenia złożyć i postawić maszt, aby przepłynąć pod mostami i dotrzeć do zamierzonego celu.
Jest to szkolenie, które odbywa się w najbardziej autentycznych warunkach.
Pozwala to czerpać jeszcze więcej satysfakcji z poprawnie wykonywanych manewrów.
Szkolenie indywidualne
Jest to najczęściej kurs wędrowny lub stacjonarny dopasowany do indywidualnych potrzeb klienta. Samemu można wtedy wybrać model jachtu, na którym będzie odbywało się szkolenie, dopasować czas szkolenia (tygodniowe – bardzo intensywne lub dwutygodniowe, podczas którego będzie trochę więcej czasu na relaks i korzystanie z urlopu). Minusem takiego rozwiązania jest z pewnością cena, która – jak każda rzecz robiona „na miarę” – będzie nieco wyższa od standardowych ofert.
Czy każdy może żeglować?
Absolutnie tak: KAŻDY może żeglować.
Pogląd ten może być nie w smak niektórym żeglarzom starszej daty, szczególnie tym, którzy pamiętają jachty i mazurski szlak żeglarski sprzed kilkudziesięciu lat.
Współczesne żeglarstwo to popularna forma turystyki, uprawiana przez tysiące ludzi.
Dzisiejsze jachty, dzięki nowoczesnym rozwiązaniom technicznym, nie wymagają tak skomplikowane obsługi.
Obecnie żegluje się głównie głową – potrzeba więcej wiedzy i umiejętności technicznych niż siły fizycznej.
Nawet osoby niepozornej postury, przy odpowiedniej technice mogą samodzielnie wykonać wszystkie czynności potrzebne do bezpiecznego prowadzenia jachtu.
Dlatego na obozy i rejsy żeglarskie na Mazurach zapraszamy wszystkich ciekawych nowych doświadczeń i przygód, czy po prostu tych, którzy chcą oderwać się od komputera.
Z doświadczenia wiemy, że osoby w wieku 14-17 lat (tak samo dziewczyny i chłopaki) świetnie odnajdują się na pokładach jachtów, bardzo szybko się uczą i wyciągają maksimum zabawy z rejsów żeglarskich.
Mam już patent żeglarski – co dalej?
Ukończenie kursu żeglarskiego i zdanie egzaminu na żeglarza jachtowego to wstęp do żeglarskiej przygody – pozwala zdobyć uprawnienia niezbędne do samodzielnego prowadzenia jachtów. Na naukę żeglarstwa warto jednak poświęcić więcej czasu. Niektórzy mówią, że potrzeba lat praktyki, inni, że trzeba się uczyć całe życie. Oczywiście można doskonalić swoje umiejętności, poszerzać wiedzę, robić dodatkowe kursy niemal w nieskończoność – nieraz żeglarstwo staje się pasją, częścią życia, albo wręcz sposobem na życie. Kursanci, którzy dopiero co zdali egzamin na żeglarza jachtowego, oczekują jednak często precyzyjnej odpowiedzi na konkretne pytanie: ile czasu potrzeba, aby naprawdę pewnie czuć się za sterami takiego jachtu, na którym robiliśmy kurs?
Nasza odpowiedź to: zwykle około 6 tygodni intensywnego pływania. Dwutygodniowy kurs na patent żeglarski to dopiero wstęp. Po takim szkoleniu mamy już świetne podstawy do doskonalenia swoich umiejętności, dlatego warto wówczas kontynuować żeglarską przygodę na obozach turystycznych. Na rejsie turystycznym, gdzie nie realizuje się już szkolenia od podstaw, nie brakuje czasu na doskonalenie i dodatkowe ćwiczenia, których nie obejmują podstawie kursy żeglarskie. Na rejsie turystycznym można więc nabrać więcej praktyki, jednocześnie spokojnie zwiedzając piękny szlak Wielkich Jezior Mazurskich.
Niektórzy decydują się przyjechać na szkoleniowy obóz żeglarski jeszcze raz – jest to częsta praktyka, wśród tych, którym żeglarstwo spodobało się na tyle, że postanowili w kolejnym roku przyjechać na obóz wraz ze znajomymi. Dobrze jest pływać na różnych jachtach, z różnymi instruktorami – te proponowane przez nas 6 tygodni to nie jakaś magiczna liczba, lecz czas w jakim można realnie wejść na bardzo wysoki poziom umiejętności.
Po 6 tygodniach intensywnego pływania, można poczuć się za sterami jachtu już dość pewnie – oczywiście nigdy nie zwalnia nas to z obowiązku zachowania czujności, rozwagi i stosowania się do dobrej praktyki żeglarskiej. Po 6 tygodniach powinniśmy już mieć wyrobione umiejętności na takim poziome, który daje maksimum satysfakcji z żeglarstwa.
Pierwszy morski rejs?
Po zdobyciu doświadczenia na śródlądziu możemy śmiało myśleć o rejsie morskim i kolejnych stopniach żeglarskich. Prawdę mówiąc, aby pojechać na morski rejs żeglarski, nie potrzeba mieć żadnego doświadczenia żeglarskiego – znamy osoby, które po raz pierwszy wsiadły na jacht właśnie na wodach morskich, na Bałtyku lub w Chorwacji.
Można przyjąć, że morze to trochę inna bajka niż Mazury i potraktować ten rozdział naszej żeglarskiej przygody odrębnie. Co to oznacza? Niezależnie od tego czy kiedykolwiek pływaliśmy na jakimkolwiek jachcie, czy mamy patent żeglarza jachtowego, czy mamy doświadczenia żeglarskiego dużo, mało, lub wcale – możemy pojechać na turystyczny rejs morski. Nie ma żadnych przeciwskazań do tego, aby laik wybrał się na taką wyprawę, która w gruncie rzeczy wcale nie musi być ekstremalną. Współczesne jachty morskie to jednostki nie tylko bardzo bezpieczne, ale też niezwykle komfortowe.
Dla tych, którzy chcą po raz pierwszy spotkać się z żeglarstwem morskim, dobrym rozwiązaniem jest wybrać się nad polskie wybrzeże – nie trzeba wcale jechać za granicę aby postawić pierwsze kroki na pokładzie morskiego jachtu. Na spokojnych wodach Zatoki Gdańskiej wcale nie jesteśmy skazani na chorobę morską, natomiast w bezpiecznych warunkach możemy poznać wszystko to, co w żeglarstwie morskim najciekawsze.
Kolejne patenty żeglarskie
Żeglarz jachtowy to pierwszy z trzech stopni żeglarskich jakie obecnie obowiązują w Polsce. Daje całkiem szerokie uprawnienia, o czym pisaliśmy wyżej, natomiast kolejne stopnie: Jachtowy Sternik Morski i Kapitan Jachtowy, to patenty rozszerzające uprawnienia na wody morskie. Do ich uzyskania potrzebny jest staż morski. Jest to zupełnie inny rozdział przygody żeglarskiej, który znacznie poszerza horyzont żeglarskich przygód. Przeznaczone są dla osób pełnoletnich.
Patent jachtowego sternika morskiego
Patent jachtowego sternika morskiego uprawnia do prowadzenia jachtów żaglowych o długości kadłuba do 18 metrów po wszystkich wodach morskich.
Z tym patentem możemy pływać po Bałtyku, po Morzu Śródziemnym, Północnym, po Oceanie Atlantyckim – każdy akwen jest dla nas dostępny. Jedynym ograniczeniem jest długość jachtu, która nie może być większa niż 18 metrów.
Aby uzyskać patent Jachtowego Sternika Morskiego, konieczne jest zdanie egzaminu, do którego przygotowują odpowiednie kursy realizowane na wodach morskich.
Do przytępienia do egzaminu na JSM wymagany jest także staż morski, wynoszący minimum 200 godzin żeglugi w minimum dwóch rejsach morskich. Oznacza, to że zanim przystąpimy do nauki na JSM-a, trzeba trochę popływać. Wymagane dwieście godzin to w zależności od intensywności pływania 2 – 4 tygodnie rejsu.
Aby uzyskać patent Jachtowego Sternika Morskiego trzeba mieć skończone 18 lat, ale staż morski można zacząć zbierać przed ukończeniem 18 roku życia.
Kapitan jachtowy – uprawnienia
Obecnie na patent Kapitana Jachtowego nie ma już egzaminów ani kursów.
Patent ten nadawany jest przez Polski Związek Żeglarski wyłącznie na podstawie stażu morskiego.
Aby zostać Kapitanem Jachtowym musimy odbyć minimum 6 rejsów po wodach morskich o łączymy czasie minimum 1200 godzin, a w tym co najmniej 400 godzin samodzielnego prowadzenia jachtów żaglowych po wodach morskich, 100 godzin żeglugi po wodach pływowych, oraz 100 godzin żeglugi na jachcie o długości kadłuba powyżej 20 m.
Kapitan jachtowy jest obecnie najwyższym z patentów żeglarskich i uprawnia do prowadzenia jachtów żaglowych bez ograniczeń.
Uzyskanie tego stopnia wymaga dużego zaangażowania i licznych rejsów.
Najważniejszy jest jednak pierwszy krok: zacząć.
Jak zacząć żeglować?
Po pierwsze wybierz dla siebie obóz żeglarski z patentem – to będzie Twój początek.
Poznasz budowę jachtu, teorię żeglowania, ratownictwo, locję, meteorologię i przepisy żeglugowe.
Na wędrownym kursie żeglarskim, oprócz praktycznej nauki manewrowania jachtem żaglowym, poznasz też klimat mieszkania na pokładzie i podróżowania od portu do poru.
Po drugie kontynuuj przygodę – gdy zdobędziesz już patent żeglarza jachtowego, wybierz żeglarski obóz wędrowny, doskonal swoje umiejętności, zdobywaj doświadczenia. Jeśli poznałeś już paczkę „pływających” znajomych, możecie wspólnie popłynąć na jednym jachcie!
Po trzecie odważ się na spotkanie z morzem, wybierając rejs jachtem po Zatoce Gdańskiej! Nie jest ono takie straszne, nie trzeba wcale daleko jechać, nie trzeba też być wilkiem morskim – jachty morskie są bardzo bezpieczne i komfortowe, wody Zatoki Gdańskiej spokojne i pełne ciekawych portów.
I najważniejsze: choroba morska nam tutaj nie grozi.